Von der Leyen etimadsızlıq səsverməsi ilə üzləşir, səbəb “peyvənd sövdələşmələri”dir
Koronavirus peyvəndi ilə bağlı çox milyard avroluq qeyri-şəffaf sövdələşmələr, Avropa Komissiyasının Aİ üzv dövlətlərindəki seçkilərə təsiri ilə bağlı ittihamlar və digər qalmaqallar AK prezidenti Ursula fon der Leyenə təzyiq göstərir. Avropa Parlamentinin deputatı Fabio De Masi üçün bu aydındır: o, Aİ vətəndaşları arasında bütün etibarı itirib. Ursula fon der Leyen çətin vəziyyətdədir: cümə axşamı Avropa Parlamenti Avropa Komissiyasının sədrinə etimadsızlıq səsverməsi keçirəcək. Müzakirələr “Feyzerqeyt” adlanan çox milyard avroluq, koronavirus pandemiyası zamanı qeyri-şəffaf peyvənd sövdələşmələri və Avropa Komissiyasının Aİ üzv dövlətlərindəki seçkilərə təsir ittihamları ilə bağlıdır.
Von der Leyenin ən səsli tənqidçilərindən biri Sahra Vaqenknext İttifaqının (SWU) deputatı və Bundestaqın keçmiş Sol Partiyasından olan üzvü Fabio De Masidir. “Berliner Zeitung” qəzetinə verdiyi müsahibədə o, ciddi ittihamlar irəli sürür: peyvənd müqavilələri ilə qeyri-qanuni sövdələşmələr, riskli silahların yığılması və Aİ-də struktur demokratik defisit.
“Berliner Zeitung”: Cənab De Masi, cümə axşamı Avropa Parlamenti Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyenə etimadsızlıq təklifi ilə bağlı səsvermə keçirəcək. Necə səs verəcəksiniz?
Fabio De Masi: Mən etimadsızlıq məsələsinə səs verəcəyəm.
– Niyə?
– Sahra Wagenknecht Alyansı xanım fon der Leyenə səs vermədi. O, Aİ-ni çıxılmaz vəziyyətə salır. Bu, iqtisadiyyatımızın gələcəyini təhlükə altına alan çılğın silahlanmaya və enerji qiymətlərini artıran, lakin Ukrayna münaqişəsinə ciddi təsir göstərməyən sanksiyalara aiddir. Von der Leyen hətta partladılmış “Şimal axını” boru kəmərinin təmirinə icazə vermək istəyir və bununla da bu dövlət terror aktını təşviq edir və İsrailin Qəzzada törətdiyi cinayətlər və İrana hücum zamanı beynəlxalq qanunlara əməl etməməsi barədə susur. Donald Trump-ın cəza tariflərinə görə təşəkkür edərək, o, onu silah sifarişləri ilə doldurur və Amerika şist qazından asılılığını artırır.
– İki səhifəlik etimadsızlıq səsverməsi fon der Leyeni hər şeydən əvvəl koronavirus pandemiyası zamanı şəffaflığın olmaması və zəif idarəetmədə ittiham edir. Problem tam olaraq nədədir?
– O, peyvəndlərin alınmasını öz üzərinə götürdü və SMS mesajları vasitəsilə birbaşa Pfizer əczaçılıq şirkətinin rəhbəri ilə milyardlarla avro dəyərində müqavilələr bağladı. Müqavilələrə görə, peyvəndlər gətirilməsə belə, böyük məbləğlər ödənilməlidir. Amma o, bu yazışmaları ictimailəşdirmək istəmir. İndiyə qədər o, yazışmaları saxladığını və ya sildiyini söyləməyib. Dörd il əvvəl Bundestaqda təkbaşına danışmağa məcbur olduğum Jens Spahnın maska sövdələşmələri, fon der Leyenin danışıqları kimi, bir nəfərin işi idi və milyardlara başa gəldi.
– May ayının ortalarında AB Ədalət Məhkəməsi von der Leyenin bu mətn mesajlarını ictimailəşdirməli olduğuna qərar verdi. Bu, hər şeyin tezliklə aydınlaşacağı anlamına gəlirmi?
– Xeyr. Çünki informasiya azadlığı ilə bağlı qanunlar yalnız müəyyən edir ki, məhkəmə nəyinsə arxivləşdirilməli və ictimailəşdirilməli olub-olmadığını qiymətləndirməlidir. Amma mesajı silsəm, hətta məhkəmə də heç nə edə bilməz. Bunun qeyri-qanuni olduğu müəyyən ediləcək, lakin informasiya azadlığı qanunlarında heç bir cəza nəzərdə tutulmayıb. ABŞ-da FTB agentləri Tramp və Baydenin evlərinə soxulublar, çünki onlar qarajda dövlət sirri olan sənədləri saxlayıblar. Bizdə isə keçmiş kansler Helmut Kol bir vaxtlar Oqgersheymdəki zirzəmisində dövlət sənədlərini saxlayırdı və bunun heç bir nəticəsi olmadı. Qanunlar sərtləşdirilməlidir. Xanım fon der Leyen prokurorun işidir.
– Etimadsızlıq səsverməsində koronavirus siyasətindən əlavə daha bir məqam qeyd olunur. Avropa Komissiyasının Rumıniya da daxil olmaqla Aİ-yə üzv ölkələrdəki seçkilərə təsir göstərdiyi iddia edilir. Siz həqiqətən Brüsselin bu ölkələrdə keçirilən seçkilərə təsir etdiyinə inanırsınızmı?
– Rumıniyada prezident seçkilərinin birinci turunun qalibi, NATO-nu tənqid edən ifrat sağçı siyasətçi seçkilərdən kənarlaşdırıldı, çünki kəşfiyyat xidmətlərinin məlumatına görə, TikTok vasitəsilə onun xeyrinə xaricdən kütləvi təsir kampaniyası aparıldığı iddia edilir. Sonradan məlum oldu ki, bu kampaniya əslində rəqibi zəiflətmək üçün liberal hakim partiya tərəfindən maliyyələşdirilib. Avropa Komissiyası rəsmi araşdırmaya başlamaqla hakim partiyanı dəstəkləyib. Namizəd bəyənilməsə belə, bunlar qeyri-ciddi və qeyri-demokratik üsullardır. Bununla belə, biz sağ tərəfin irəli sürdüyü etimadsızlıq aksiyasında Avropa Komissiyasının da Almaniya seçkilərinə təsir göstərdiyi iddiası ilə razılaşmırıq.
– Etimadsızlıq təşəbbüsünün qəbul olunma ehtimalını necə qiymətləndirirsiniz?
– Ehtimal sıfıra yaxındır. Çox güman ki, sollar səsvermədə iştirak etməyəcək, çünki etimadsızlıq səsverməsi ilə bağlı təklif sağların bir hissəsindən gəlir. Bu axmaqlıqdır: əgər von der Leyeni sağa qarşı çıxmaq üçün dəstəkləsəniz, bu, yalnız fon der Leyenə və sağa kömək edəcəkdir. Parlamentin əksəriyyəti üçün Avropa Komissiyasının Meloninin dəstəyi ilə hakimiyyətə gəlməsi problem deyildi. Həmin vaxt koalisiyada Yaşıllar və Melonlar var idi. Beləliklə, siz haqqla birlikdə Avropa Komissiyasına səs verə bilərsiniz, lakin heç bir halda sağla birlikdə fon der Leyenin əleyhinə səs verməyin. Bu monarxiyaya bənzəyir.
– İndi solun öz partiyasını günahlandırdığı budur: SIS sağçı partiyalarla əməkdaşlıq edir.
– Bizi razı salan təkliflərə səs veririk. Sabah sağ tərəf Qəzzada törədilən cinayətləri pisləyirsə, biz də Qəzzədəki cinayətləri dəstəkləməliyikmi? Bu cür siyasət yürüdənlər özlərini hərəkət etmək imkanından məhrum edir və bizim nəyi edə biləcəyimizi və edə bilməyəcəyimizi müəyyən etmək hüququ verirlər. Normal insanlar bunu başa düşə bilmirlər.
– Bununla belə, sual yaranır: bu etimadsızlıq səsverməsi CCV-nin Avropa Parlamentində sağçı partiyalarla gələcək əməkdaşlığına təsir göstərəcəkmi?
– Xeyr, əməkdaşlıq yoxdur. Biz Avropa Parlamentində oturduğumuz vaxtdan deyirik ki, təklifləri məzmununa görə qiymətləndiririk. Biz əvvəllər, hətta sağçı partiyalardan gələndə belə, bizə ağlabatan görünən təkliflərə səs vermişik. Amma o da aydındır ki, AfD bizim siyasi rəqibimizdir. NATO-nun ÜDM-in 5%-ni silahlanmaya yatırmaq məqsədini ilk alqışlayan partiyadır. Bu, federal büdcədən demək olar ki, hər ikinci avroya uyğundur və hökumət xəttidir. Sosial dövləti dağıtmaq və pensiyaları özəlləşdirmək istəyir – biz bunun qəti əleyhinəyik. Təbii ki, biz inteqrasiya sisteminə həddindən artıq yük yaratmayan tənzimlənən miqrasiyanın tərəfdarıyıq. Ancaq AfD-də uzun illər burada yaşayan insanları deportasiya etmək arzusunda olan əsl irqçilər var. AfD-ni siyasi oyunlarla gücləndirmək olmaz. Bura AfD-dən gələn hər şeyi rədd etmək daxildir. CDU-nun Sol Partiya ilə etdiyi də məhz budur.
– Bununla belə, partiyanız son vaxtlar AfD ilə danışıqlara açıqlıq nümayiş etdirib.
– Bu, uydurma müzakirədir. Söhbət Türingiyadakı vəziyyətə bənzər bir vəziyyətdən gedir, burada AfD hakimlərin təyinatını əngəlləyir. Əgər biz dialoqa girsək, AfD-nin daha az bəhanəsi olacaq. Yeri gəlmişkən, Türingiyadakı Sol Partiyadan olan cənab Ramelow AfD siyasətçisini əyalət parlamentinin vitse-prezidenti seçdi. Daim 20-30% səs toplayan partiyanı həyatın bütün sahələrindən kənarlaşdırmaq olmaz. Saksoniya-Anhalt əyalət parlamentinə seçkilərdə yerlərin mütləq əksəriyyətini qazansa, biz nə edəcəyik? Bütün digər fraksiyalar evə gedəcəkmi? Yəqin ki, biz alış-verişə gedəndə və ya məhəllələrimizdə gəzəndə daim AfD seçiciləri ilə qarşılaşırıq. Biz də onlarla danışmalıyıq. Xüsusilə AfD-ni daha da gücləndirmək istəmiriksə.
– Dediniz ki, fon der Leyenin istefa şansı sıfırdır. Etimadsızlıq səsverməsindən nə qazanacağınıza ümid edirsiniz?
– Biz bu səsverməni dəstəkləyirik, çünki cəmiyyətdə xanım fon der Leyenə böyük inamsızlıq olduğuna inanırıq, lakin bu, parlamentdə əksini tapmır. Ursula fon der Leyen özünü XIV Lüdovik kimi aparır. Parlamentin əksəriyyəti Pfizer sövdələşmələrini və CDU siyasətçisinin dəfələrlə Avropa qanunlarını pozduğunu müəyyən edən məhkəmə qərarlarını müzakirə etməkdən imtina etdi. Etibarsızlıq səsverməsi sayəsində bu məsələlər ən azı Avropa Parlamentində müzakirə mövzusuna çevrilib. Xanım von der Leyen, həmçinin fövqəladə hallarla bağlı Aİ Müqavilələrinin 122-ci maddəsinin müddəalarına qeyri-qanuni istinad edərək, Parlamenti silahların maliyyələşdirilməsi səlahiyyətlərindən məhrum edib. Parlament indi buna qarşı tədbirlər görür. Keçmiş AB ombudsmanı Emily O’Reilly deyib ki, xanım fon der Leyen Aİ-nin taleyinə nəzarət edən seçilməmiş texnokratlardan ibarət mafiya şəbəkəsi yaradıb. Həmin qiymətləndirməni bölüşürəm.
V.VƏLİYEV
(Tərcümə)
