Beyin və immunitet sisteminin yaşlanma sürəti ömür uzunluğuna ürək və ya ağciyərlərin sağlamlığından daha əhəmiyyətli təsir göstərə bilər.
SİA-nın məlumatına görə, Sinay dağındakı (Nyu York) İcahn Tibb Məktəbinin alimləri belə nəticəyə gəliblər.
Onların işlərinin nəticələri Nature jurnalında dərc olunub. Alimlər Böyük Britaniyanın Biobank layihəsində 44 mindən çox iştirakçının qan nümunələrində üç minə yaxın zülalın səviyyəsini təhlil ediblər.
Könüllülərin yaşı 40-70 arasında dəyişirdi. Tədqiqatçılar bu zülalların orqanizmdə paylanmasına dair məlumatlardan istifadə edərək, beyin, ürək, ağciyərlər, qaraciyər, böyrəklər, bağırsaqlar, mədəaltı vəzi, əzələ, yağ toxuması və immun sistemi də daxil olmaqla 11 əsas sistem və orqanın sağlamlığını qiymətləndiriblər.
Komanda daha sonra qanın tərkibinə əsasən bu bölgələrin hər birinin “yaşını” proqnozlaşdıra bilən süni intellekt modellərindən istifadə edib.
Bu, ayrı-ayrı orqanların digərlərindən daha sürətli və ya daha yavaş qocaldığı halları müəyyən etməyə imkan verdi. Bədənin ən azı bir vaxtından əvvəl “köhnəlmiş” komponentinin olması erkən ölüm riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırdığı ortaya çıxdı.
Ürək və immunitet sisteminin qocalması xüsusilə təhlükəli idi: belə insanlarda növbəti 11 il ərzində ölümcül nəticə ehtimalı 1,5-3 dəfə yüksək idi.
Eyni zamanda, bioloji cəhətdən gənc beyin və immunitet sistemi, əksinə, ölüm riskini azaldır. Ən nəzərə çarpan qoruyucu təsir hər iki sistemin xüsusilə yaxşı vəziyyətdə saxlanıldığı iştirakçılarda müşahidə edildi.
…Beyin və immunitet sistemi bədəndəki bir çox digər prosesləri koordinasiya edir. Onların disfunksiyaları uzunömürlülüyə təsiri baxımından heç də təəccüblü deyil ki, kaskad zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Bunu tədqiqatın müəlliflərindən biri Hamilton Se-Xvi Oh izah edir.
Alimlər qeyd edirlər ki, protein markerləri həmişə daxili orqanların vəziyyətini mükəmməl şəkildə əks etdirmir. Bəzi ekspertlər iddia edirlər ki, qan zülal səviyyələri müxtəlif toxumalarda qocalmanı göstərmək üçün eyni dərəcədə dəqiq olmaya bilər, yəni nəticələrdə bəzi orqanların əhəmiyyəti həddindən artıq qiymətləndirilə bilər.
Əli Babayev
