Birləşmiş Krallıqdakı İnsan Haqları üzrə Ərəb Təşkilatı (AOHR UK) bildirib ki, ABŞ və İsrail tərəfindən qondarma “Qəzza Humanitar Fondu” (GHF) vasitəsilə tətbiq edilən humanitar yardımın paylanması sistemindən erkən imtina edilməsinə və onun təhlükəli rolu ilə bağlı yüksək səviyyəli BMT və Qərb rəsmilərinin açıq xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, bütün tərəflər İsrail silahlı qüvvələrinin humanitar müharibə planını qorumaq üçün təzyiq göstərə bilməyiblər. yardım paylanması.
AOHR UK izah etdi ki, GHF-nin şərtləri və vaxtı – BMT-dən kənarda və İsrail ordusu və kəşfiyyat xidmətləri ilə sıx koordinasiyada – məqsədinin yardım çatdırmaq olmadığını açıq şəkildə göstərir. Əsl məqsədi əhalinin aclığını və rəzalətini artırmaq, fələstinlilərin didərgin düşməsinə töhfə vermək, onların iztirablarını daha da gücləndirmək və hətta qida payı almaq istəyəndə onları öldürməkdir. BMT 400 yardım paylama məntəqəsi işlətdiyi halda, GHF yalnız dördünü – hamısını cənubda quraraq insanları qəsdən yemək axtarmaq üçün oraya köçməyə məcbur etdi.
Təşkilat vurğulayıb ki, 600 gündən çox davam edən soyqırım və 90 gündən artıq sərhədləri tamamilə bağlamaq zamanı İsrail işğalı sistemli şəkildə beynəlxalq humanitar təşkilatların işinə mane olub. Buraya sərhəd keçidlərinin dəfələrlə bağlanması, humanitar yardım karvanlarına hücumlar (o cümlədən, mütəşəkkil yerli dəstələr vasitəsilə), ərzaq paylama mərkəzlərinin, mətbəxlərin, çörəkbişirmələrin bombalanması və yardım işçilərinin öldürülməsi daxildir. Bundan əlavə, UNRWA-nı yalandan terrorla əlaqələndirməklə onu gözdən salmaq kampaniyası aparılır.
Rəsmi məlumatlara görə, GHF 12 fevral 2025-ci ildə BMT və onun tərəfdaş təşkilatlarının rolunu zəiflətmək və humanitar yardımdan soyqırımda silah kimi istifadə etmək məqsədi ilə yaradılıb. Qeydlər göstərir ki, GHF Cenevrə, İsveçrə və Delaver, ABŞ-da qeydiyyatdan keçib və dörd şəxs tərəfindən idarə olunur: David Papazyan (Böyük Britaniyada yaşayan erməni və Cenevrə ofisinin direktoru), David Koehler (İsveçrə vətəndaşı), Johnny Moore Jr (Delaware ofisinin direktoru) və Loyke Henderson (Virciniyadan olan amerikalı). GHF-nin 300-dən çox silahlı əməkdaşı olduğu bildirilir.
AOHR UK qeyd edib ki, paylama məntəqələrinin cənubda cəmləşməsi şimaldakı insanları yüzlərlə kilometr piyada getməyə məcbur edir, bu da onların yerdəyişməsinə kömək edir və əzablarını daha da artırır. Yaşlılar və xəstələr kimi həssas qruplar çox vaxt mərkəzlərə çata bilmir və alternativlər təmin edilmədikcə qidasız qalırlar.
Təşkilat hesab edir ki, GHF liderlərinin hərbi cinayətlərdə iştirakı mübahisəsizdir. Beynəlxalq hüquqa görə, humanitar yardım işğalçı qüvvələrdən müstəqil qalmalıdır. Bu sahədə heç bir təşkilat işğalçı qüvvələrlə əlaqə saxlamamalı və onlarla müqavilə bağlamamalıdır, çünki bu, onların siyasi və hərbi məqsədlərinə xidmət edir.
AOHR UK vurğulayıb ki, GHF rəhbərliyi və işçiləri strukturun hərbi məqsədlər üçün yaradıldığını və humanitar sektorda heç bir təcrübəyə malik olmadığını dəqiq bilirlər. Bu, iddialar fonunda GHF-nin icraçı direktoru Ceyk Vud və bir neçə digər məmurun istefası ilə təsdiqlənib. Yardım paylama məntəqələrində baş verən ölümcül hadisələrdən sonra növbəti istefalar baş verdi.
Təşkilat qeyd edib ki, 2025-ci il mayın 27-də Rəfahdakı Tel Əl-Sultan paylama mərkəzində GHF əməliyyatları başlayandan bəri işğalın tətbiq etdiyi paylama sisteminin Qəzza xalqını tabe etmək və onların şimaldan köçürülməsini asanlaşdırmaq üçün nəzərdə tutulduğu aydın olub. Qapalı bir məkanda minlərlə insanın xaos və əzilməsi çaxnaşmaya səbəb oldu və bu, ilk gündə 10 nəfərin ölümünə və 60-dan çox insanın yaralanmasına səbəb olan işğalçıların atəşi ilə daha da şiddətləndi. Ertəsi gün daha yeddi nəfər öldürüldü. Ümumilikdə iki gün ərzində 17 nəfər həlak olub, 86 nəfər yaralanıb, 7 nəfər itkin düşüb.
1 iyun 2025-ci ildə mülki əhali yenidən Rəfah ərazisinə yaxınlaşdıqda, İsrail qüvvələri 31 nəfərin ölümünə və 170-dən çox insanın yaralanmasına səbəb olan növbəti qətliam həyata keçirdi. İşğal və silahlı GHF mühafizəçilərinin açdığı atəşə dair açıq-aşkar dəlillərə baxmayaraq, İsrail məsuliyyəti rədd etdi və fələstinliləri günahlandırmağa çalışdı. İyunun 3-də daha bir qırğın baş verdi, 27 nəfər ölüb, 160 nəfər yaralanıb. Bu, aclıq çəkən mülki şəxslərə qarşı qəsdən öldürücü güc tətbiqinin təkrarlanan nümunəsinin bir hissəsi idi.
Zorakılıq yalnız sonrakı günlərdə artdı. İyunun 6-da insanlar paylama məntəqəsinə yaxınlaşarkən onlara atəş açılıb və azı 9 nəfər həlak olub. İyunun 7-də Rəfahdakı Əl-Aləm dairəsi yaxınlığında atışma nəticəsində 8 mülki şəxs həlak olub. İyunun 8-də Rəfahda və Vadi Qəzza körpüsündə daha çox hücumlar baş verib, ən azı 5 nəfər həlak olub.
İyunun 9-da Qəzza Səhiyyə Nazirliyi paylama mərkəzinin yaxınlığında 14 nəfərin öldüyünü bildirib. Faciə iyunun 10-da yekunlaşıb, bir gündə 36 nəfər ölüb, 207 nəfər yaralanıb. Paylama mərkəzləri ölüm tələlərinə çevrilib.
Bu atışmaların sistemli olması yardıma ehtiyacı olanlara qarşı zorakılığı adi hal halına gətirib. Bununla belə, GHF vəziyyəti dəyişdirmək və ya Qəzzadan çəkilmək üçün heç bir ağlabatan addım atmayıb. Bunun əvəzində onun nümayəndələri qurbanları və zorakılığın səbəblərini tanımadan “ordu xəbərdarlıq atəşi açdı” kimi ifadələrlə cinayətlərə haqq qazandırmağa çalışıblar. Bu, GHF administrasiyasının fələstinlilərin həyatı da daxil olmaqla, nəyin bahasına olursa-olsun öz missiyasını yerinə yetirmək öhdəliyini nümayiş etdirir.
AOHR UK Böyük Britaniyanın Terrorla Mübarizə Bölməsini (SO15) İngiltərədə yaşayan və Cenevrə bölməsinin direktoru kimi qeydiyyatdan keçmiş David Babazian-ı müharibə cinayətlərində şərik olmaqda və İsrail işğalının xeyrinə humanitar yardımdan sui-istifadə edən strukturu idarə etməkdə şübhəli bilinərək araşdırmaya çağırıb.
Təşkilat həmçinin İsveçrə hökumətini GHF-ni dərhal bağlamağa və David Koehleri araşdırmağa çağırıb, çünki fond İsrail ordusunun uzantısı kimi fəaliyyət göstərir, humanitar iş adı altında hərbi məqsədlərini həyata keçirir, beynəlxalq qurumların işini pozur və fələstinlilərin qətliamını asanlaşdırır. Ermənistan vətəndaşı David Papaziana görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməyə və onu Ermənistanın milli aviaşirkəti FlyArna-nın sədri vəzifəsindən uzaqlaşdırmağa çağırıb.
GHF-nin fəaliyyəti beynəlxalq humanitar hüququn əsas prinsiplərini – BMT (OCHA), BQXK və “Sphere” humanitar mandatlarında təsbit edilən neytrallıq və müstəqillik prinsiplərini pozur ki, bu əməkdaşlıq bu prinsiplərə təhlükə yaratdığı üçün müharibə edən tərəflərlə, xüsusən də işğalçı qüvvələrlə əməkdaşlığı qadağan edir. Bu, həm adət, həm də müqavilə üzrə beynəlxalq humanitar hüququn, o cümlədən Cenevrə Konvensiyalarına I Əlavə Protokolun (1977) 70-ci maddəsində deyilir: “Yardım tədbirləri qərəzsiz humanitar təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilməli və müdaxilə edilmədən həyata keçirilməlidir”.
GHF rəhbərliyi neytrallığı pozmaqla və yardımı hərbiləşdirməklə yanaşı, BMT-nin ixtisaslaşmış qurumlarının və qeyri-hökumət təşkilatlarının işinə maneçilik törətməklə Qəzza əhalisinin aclıqdan ölməsinə bilərəkdən töhfə verib. Onlar mülki insanları təhlükəli yerlərə sövq edib, paylama məntəqələrini öldürmə zonalarına çeviriblər.
Bu ağır vəziyyət beynəlxalq ictimaiyyətin təcili və qətiyyətli addım atmasını tələb edir. Humanitar yardım beynəlxalq humanitar hüquqla tanınan qanuni, xüsusi təşkilatlar vasitəsilə çatdırılmalıdır. Qəzzada davam edən fəlakət qarşısında nə narahatlıq ifadələri, nə də susqunluq qəbul edilə bilməz. Netanyahu və hökuməti dünyanın hərəkətsizliyindən istifadə edərək Qəzzada bütün həyatı məhv etmək niyyətindədir. Beynəlxalq ictimaiyyət bu soyqırımın əsas sponsoru olan ABŞ-ın hökmranlığına müqavimət göstərmək üçün alətlərə malikdir və işğalçı hakimiyyəti beynəlxalq hüquqa riayət etməyə məcbur edə bilər.
AOHR UK hazırda Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Prokurorluğuna rəsmi şikayət hazırlayır və GHF nümayəndələrinin Qəzzada davam edən soyqırımda İsrail ordusu ilə əlaqəsi, aclıq, məcburi köçkünlük, işgəncə və qəsdən öldürmə cinayətlərində iştirakına görə törətdikləri cinayətlərin araşdırılmasını tələb edir.
V.SALAH
