Yayda dil öyrənmək üçün effektiv metodlar mövzusu çox aktualdır, çünki yay tətili həm şagirdlər, həm tələbələr, həm də işləyən insanlar üçün özünüinkişaf üçün ideal fürsətdir.
SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.
Yayda dil öyrənmək üçün effektiv metodlar
Konkret hədəf müəyyən et
– Yay üçündürsə, real və ölçülə bilən bir məqsəd seç:
– Məsələn: “3 ayda 1000 yeni söz öyrənəcəm”, “B1 səviyyəsində danışığa çatacam”, “Sevdiyim serialı altyazısız izləyə biləcəm”.
– Hədəfsiz öyrənmə motivasiyanı tez azalda bilər.
Qısa və davamlı dərs rejimi qur
– Yay tətillərində uzun saatlar öyrənmək çətindir.
– Hər gün 20-30 dəqiqə, amma nizamlı şəkildə öyrənmək daha səmərəlidir.
– Pomodoro metodu ilə (25 dəqiqə fokus + 5 dəqiqə fasilə) öyrənmək cəhd edilə bilər.
Marağa əsaslanan öyrənmə
– Yay aylarında dil öyrənməni əyləncəli hala gətir:
– Sevdiyin serial və filmləri öyrənmək istədiyin dildə izlə (ilk öncə altyazı ilə, sonra altyazısız).
– Musiqi dinlə, sözlərini tərcümə et, karaoke et.
– Dil öyrənmə oyunları və tətbiqlər: Duolingo, Quizlet, Memrise, Drops və s.
Danışıq praktikası üçün imkan yarat
– Yay vaxtı danışıq bacarığını inkişaf etdirmək üçün:
– Dil mübadiləsi (language exchange) partnyoru tap.
– Tandem, HelloTalk, Speaky kimi tətbiqlərlə real insanlarla yazış və ya danış.
– Online danışıq dərsləri götür (italki, Cambly və s.).
Yazı və dinləmə məşqləri et
Dinləmə üçün:
– YouTube kanalları (BBC Learning English, Easy Languages)
– Podcast-lər (Coffee Break, LingQ, Learn with Netflix və s.)
– Yazı üçün:
– Hər gün kiçik gündəliklər yaz (5-10 cümlə).
– Sosial mediada izlədiyin profillərdə comment yaz, müzakirələrə qoşul.
Real həyatla əlaqələndir
– Gündəlik həyatda istifadə etdiyin əşyaların adını öyrəndiyin dildə yaz və yapışdır (post-it metodu).
– Marketdə, mətbəxdə və ya çöldə gördüyün əşyaların adını beynində tərcümə et.
– Xarici turistlərlə təmas qurmaq fürsətini qaçırma.
Dil düşərgələri və yay kursları
– Əgər imkan varsa, yay aylarında təşkil olunan dil kursları, yay məktəbləri və düşərgələrdə iştirak et.
– Bəzi kurslar online olur və uyğun qiymətlidir (Coursera, Udemy, EdX və s.).
Yay ayları “boş vaxt” deyil, özünü təkmilləşdirmək üçün fürsət pəncərəsidir. Dil öyrənmək üçün əyləncəli, dinamik və davamlı metodlar seçərək yay tətilini həm rahat, həm də səmərəli keçirə bilərsiniz.
Yay ayları istirahət üçün olduğu qədər özünüinkişaf üçün də böyük fürsətdir. Dil öyrənmək prosesi darıxdırıcı və ağır olmamalıdır. Əyləncəli, sadə və sistemli üsullarla yay tətilinizi həm səmərəli, həm də motivasiyaedici bir dil öyrənmə təcrübəsinə çevirə bilərsiniz.
Ən çətin öyrənilən dil – bu, danışanın ana dilindən və öyrənmə məqsədindən asılı olaraq dəyişə bilər. Lakin ümumi olaraq, xarici dil öyrənənlər üçün ən çətin hesab edilən dillərdən bəziləri bunlardır:
Ən çətin öyrənilən dillər
(Əsasən ingilis dilli insanlar üçün, lakin digər dillər üçün də keçərlidir
Çin dili (Mandarin)
– Dünyanın ən çox danışılan dili olsa da, öyrənilməsi çox çətindir.
– 50,000-dən çox hieroglif simvol var.
– Tonal dildir – bir sözün tonu dəyişdikcə mənası dəyişir.
– Qrammatika nisbətən sadə olsa da, oxuma və yazma sistemi mürəkkəbdir.
Ərəb dili
– Sağdan sola yazılır.
– Fərqli əlifba və yazı tərzi.
– Qrammatikası mürəkkəbdir – fellərin kökləri dəyişir, cinsə və saylara görə fərqlənir. – Ləhcə fərqləri çoxdur – Misir, Levant, Körfəz ərəb dili bir-birindən fərqlənə bilər.
Yapon dili
– Üç yazı sistemi var: Hiragana, Katakana və Kanji.
– Kanji simvolları çin dilindən gəlmədir və minlərlədir.
– Cümlə quruluşu tam fərqlidir (Məsələn: “Mən kitab oxuyuram” → “Mən kitabı oxuyuram” → “Watashi wa hon o yomimasu”).
Koreya dili
– Öz əlifbası var: Hangul – sistematik və öyrənilməsi asandır, amma
– Qrammatika və cümlə quruluşu fərqlidir.
– Formal və qeyri-formal danışıq formaları çoxdur.
Macar dili
– 18 hal forması var – bu, Avropa dillərində çox nadir görülür.
– Qrammatika və söz düzülüşü kompleksdir.
– Latın əlifbası ilə yazılır, amma fonetik və struktur baxımından fərqlidir.
Azərbaycanlılar üçün hansı dil daha çətindir?
Azərbaycan dilinə yaxın olmayan və fərqli qrammatik quruluşa malik olan dillər:
– Çin, yapon, ərəb, yəhudi (ivrit), gürcü və fin dilləri
– Bu dillərin qrammatikası, fonetikası və əlifbası çox fərqli olduğundan öyrənmək daha çox zaman və əzm tələb edir.
Ən çətin dil subyektivdir. Dil öyrənmənin çətinliyi:
– Ana dilinizin hansı dil ailəsinə mənsub olduğu,
– Öyrəndiyiniz dildəki resursların əlçatanlığı,
– Tədris üsulu və motivasiya ilə sıx bağlıdır.
Ən asan öyrənilən dil də insanın ana dilindən, dil öyrənmə təcrübəsindən və məqsədindən asılı olaraq dəyişə bilər. Lakin ümumi olaraq, dil strukturu, qrammatika sadəliyi, fonetika uyğunluğu və resurs bolluğu baxımından ən asan sayılan dillər bunlardır:
Ən asan öyrənilən dillər
(Ümumi qlobal yanaşma və xüsusilə Azərbaycanlılar üçün uyğunluq)
Türk dili
Azərbaycan dilinə çox oxşardır, eyni dil ailəsinə (türk dilləri) aiddir. Qrammatika və söz quruluşu demək olar ki, eynidir. Fonetik olaraq yazıldığı kimi oxunur. Söz ehtiyatı ortaqdır: çox sayda eyni və ya yaxın sözlər. Azərbaycanda televiziya, serial, musiqi və sosial media vasitəsilə təmas çoxdur.
İsveç dili (ingilis dilini bilənlər üçün)
Qrammatikası sadədir, cins fərqləri azdır. Latın əlifbasından istifadə edir. İngilis dilinə çox bənzər sözlər var. Dil öyrənmək üçün pulsuz resurslar boldur (Duolingo, LingQ və s.)
Niderland dili
İngilis və alman dilinə oxşarlığı yüksəkdir. Qrammatika nisbətən sadədir, gündəlik danışıq asan qurulur. Qlobal mühitdə yayılmış deyil, amma öyrənməsi rahat dillərdəndir.
İspan dili
Fonetik olaraq yazıldığı kimi oxunur. Sadə qrammatika (bəzi zamanlar istisna olmaqla). Dünyanın 20-dən çox ölkəsində danışılır – motivasiyaverici və praktik dildir. Musiqi, serial, podcast kimi çox sayda öyrənmə materialı var.
İtalyan dili
Sözlərin yazılışı və tələffüzü eynidir. Emosional, musiqili danışıq stili öyrənməni əyləncəli edir. Sadə qrammatika və geniş söz ehtiyatı.
Azərbaycanlılar üçün ən asan dillər:
Türk dili (praktiki olaraq artıq bilinir)
Özbək, türkmən, qazax kimi digər türk dilləri
Rus dili (çoxlarının əvvəlcədən bazası var, lakin qrammatika bir qədər çətindir)
İngilis dili (böyük resurs dəstəyi və beynəlxalq ehtiyac səbəbilə)
“Asan” dil sadəcə dilin quruluşuna deyil, həm də: Sizin dilinizi hansı dillərlə əhatə etdiyinizə, Nə qədər motivasiya və maraq göstərdiyinizə həmin dildə nə qədər resursa sahib olduğunuza bağlıdır.
Ayşən Vəli
.jpg)
