.jpg)
“Avtomobil sıxlığının azaldılması müasir şəhər idarəçiliyinin ən aktual problemlərindən biridir. Şəhər mərkəzlərində həddindən artıq avtomobil istifadəsi yalnız nəqliyyatın iflic olmasına deyil, həm də ətraf mühitin çirklənməsinə, səs-küyün artmasına və vətəndaşların gündəlik həyat keyfiyyətinin aşağı düşməsinə səbəb olur. Real nəqliyyat eksperti kimi qeyd edə bilərəm ki, bu problemi köklü şəkildə həll etmək üçün dövlətin alternativ nəqliyyat siyasətlərinə sistemli və çoxşaxəli yanaşması vacibdir”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında nəqliyyat eksperti Aslan Əsədov deyib.
Onun sözlərinə görə, ictimai nəqliyyatın inkişafı və modernləşdirilməsi əsas prioritet olmalıdır. İnsanlar yalnız sürətli, rahat və əlçatan ictimai nəqliyyat mövcud olduqda şəxsi avtomobildən imtina etməyə razı olurlar. Bu baxımdan, avtobus marşrutlarının optimallaşdırılması, metro və sürətli tramvay xətlərinin genişləndirilməsi, sərnişinlər üçün elektron bilet sistemlərinin tətbiqi mühüm addımlardandır. Avtobusların müasir, ekoloji təmiz modellərlə əvəz edilməsi, eləcə də xüsusi avtobus zolaqlarının yaradılması onların hərəkətini daha sürətli və effektiv edə bilər: “İkinci istiqamət kimi velosiped və piyada infrastrukturunun gücləndirilməsini qeyd edə bilərik. Qısa məsafələr üçün şəxsi avtomobil əvəzinə velosiped və ya piyada hərəkəti seçilə bilər. Bunun üçün təhlükəsiz velosiped yollarının çəkilməsi, şəhər mərkəzlərində velosiped icarə məntəqələrinin artırılması və piyada zonalarının genişləndirilməsi vacibdir. Dünyanın bir çox inkişaf etmiş şəhərlərində “avtomobilsiz küçələr” uğurla tətbiq olunur və bu həm tıxacın qarşısını alır, həm də şəhərlərin ekoloji vəziyyətini yaxşılaşdırır.
Üçüncü mühüm addım ağıllı nəqliyyat sistemlərinin tətbiqidir. Texnologiyaların köməyi ilə tıxacların idarə olunması mümkündür. Məsələn, hərəkət intensivliyinə uyğun tənzimlənən ağıllı işıqforlar, parkinq yerlərinin elektron idarəetmə sistemi, mobil tətbiqlər vasitəsilə real vaxtda ictimai nəqliyyatın hərəkət qrafikinin izlənməsi sürücülərə və sərnişinlərə böyük rahatlıq təmin edir. Bundan başqa, dövlətin uzunmüddətli siyasətində alternativ və ekoloji nəqliyyat vasitələrinin təşviqi də mühüm yer tutmalıdır. Elektrik avtobuslarının, tramvayların və regionlararası dəmir yolu xətlərinin inkişafı həm şəhərdaxili, həm də şəhərlərarası hərəkətin yüngülləşməsinə səbəb olar. Paralel olaraq, dövlət və özəl sektor əməkdaşlığı əsasında kar-sharing (avtomobil paylaşımı) və ride-sharing (ortaq gediş) sistemlərinin genişləndirilməsi də şəxsi avtomobil istifadəsini azaltmaq üçün effektiv vasitədir.
Nəhayət, maarifləndirmə və ictimai davranışın dəyişdirilməsi də unudulmamalıdır. Vətəndaşlar ictimai nəqliyyatın istifadəsinin üstünlükləri, avtomobil sıxlığının şəhərə verdiyi zərərlər barədə mütəmadi olaraq məlumatlandırılmalıdır. Əks halda, ən müasir nəqliyyat infrastrukturunun belə effektivliyi məhdud olacaq. Yekun olaraq demək olar ki, avtomobil sıxlığını azaltmaq üçün dövlətin siyasəti yalnız bir istiqamətə fokuslanmamalıdır. Bu, kompleks yanaşma tələb edən məsələdir: ictimai nəqliyyatın inkişafı, velosiped və piyada yolları, ağıllı texnologiyalar, ekoloji təmiz nəqliyyat vasitələri və ictimai şüurun formalaşdırılması birlikdə həyata keçirildiyi halda, şəhərlərdə sıxlıq real şəkildə aradan qalxa bilər”.
