…Donald Tramp administrasiyası Kiyevə Moskva üçün çox əlverişli şərtlərlə sövdələşmə planı təqdim etdi. Bununla belə, ABŞ-ın Rusiyanın Krım üzərində suverenliyini tanıması və Ukraynanın NATO-ya üzv olmaqdan imtina etməsi Avropa İttifaqı (Aİ) üçün qəbuledilməzdir.
SİA-nın məlumatına görə, bu barədə “Financial Times” yazıb.
Nəşrin qeyd etdiyi kimi, prezident Vladimir Zelenski Rusiyanın 2014-cü ildən bəri ələ keçirdiyi hər hansı ərazi üzərində suverenliyini tanımaqdan imtina edib..?
…Tramp Zelenskinin mövqeyini tənqid edib və bunu onun sülh səylərinə “çox zərərli” və “qıcıqlandırıcı” adlandırıb.
…O, (…yəni Zelenski –A.B.) bütün ölkəni itirənə qədər daha üç il barışa və ya mübarizə apara bilər.
ABŞ prezidenti bunu “Truth Social”da yazıb.
Ən böyük güzəşt
“Financial Times” yazır ki, Vaşinqtonun NATO-nun razılaşdırılmış siyasətini pozaraq Moskvanın Krım üzərində nəzarətini dəstəkləmək təklifi onun Moskvaya son aylarda saziş imzalamaq üçün etdiyi ən böyük güzəşt ola bilər.
Tramp administrasiyası Rusiyanın çoxdankı tələbi olan Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünü də istisna edib.
Moskva səxavətlə mükafatlarla dolu olduğu halda, Kiyev təzyiq və təhdidlərə məruz qalır.
“Financial Times” qeyd edir ki, ona ərazisini verməsi müqabilində çox az təklif edilib.
Avropanın mövqeyi
Qərb rəsmiləri “Financial Times”-a bildiriblər ki, Avropa paytaxtları ABŞ-ın Krımı Rusiya ərazisi kimi tanıması və ya Kiyevə bununla razılaşması üçün təzyiq göstərməsi ilə bağlı heç bir addımı qəbul etməyəcək və Ukraynanın suverenliyi ilə bağlı heç bir şeyi qəbul etməyəcəkləri barədə çoxdankı mövqelərinə sadiq qalıblar.
Avropa Birliyinin Xarici Siyasət üzrə rəhbəri Kaya Kallas, “Krım Ukraynadır”-deyib!.
Avropalılar üçün, Krımın ilhaqının tanınması ideyası – 1945-ci ildən bəri Avropada hərbi güclə ilk torpaq işğalı – qəbuledilməzdir, çünki bu, qitəni nəsillər boyu sülh şəraitində saxlayan qaydalara əsaslanan nizamı pozacaq. “Krım və gələcək NATO-ya üzvlük istəkləri bizim üçün qırmızı xətlərdir”.
Bunu Avropa İttifaqının ikinci yüksək rütbəli diplomatı deyib. …Biz onlardan imtina edə bilmərik. ABŞ birtərəfli hərəkət etsə belə, Rusiyanın təcavüzünü mükafatlandıracaq və Moskvanı Gürcüstan və Moldovada iddialarını davam etdirməyə, həm NATO, həm də Avropa İttifaqı üzvü olan Baltikyanı ölkələr kimi digər keçmiş Sovet ölkələrini təhdid etməyə təşviq edəcək.
Avropalı yüksək rütbəli məmur bildirib ki, artıq Tramp administrasiyasına Avropa paytaxtlarının Krımı Rusiya kimi tanıya bilməyəcəyi bildirilib.
Rəsmi qeyd edib ki, NATO-nun əsas Avropa gücləri Vaşinqtonu birtərəfli hərəkət etməkdən “çandırmalıdırlar”.
NATO-da müzakirələr
Krımın statusu NATO üçün böyük diplomatik böhran yarada bilər, onun mövqeyi heç vaxt Rusiyanın yarımadaya nəzarətini tanımaq deyil.
ABŞ-ın təklifindən əvvəl NATO rəsmiləri, müzakirələrdə iştirak edən rəsmilərin fikrincə, alyansın Haaqada keçiriləcək illik liderlər sammitində əsas diqqətin müharibəyə deyil, müdafiə xərclərinə yönəldiləcəyini israr edərək, Ukrayna ilə bağlı daxili fikir ayrılıqlarını azaltmağa çalışmışdılar.
“Financial Times” yazır ki, təklif edilən razılaşma və ABŞ-ın danışıqlardan uzaqlaşması, Kiyevi günahlandırması və Moskva ilə münasibətləri normallaşdıra bilməsi NATO liderləri arasında fikir ayrılığına səbəb ola bilər.
Əli Babayev
