.png)
Paşinyanın Ağ Evdə keçirdiyi görüşdən sonra Ermənistanda siyasi vəziyyət gərginləşib. Parlamentdə təmsil olunan partiyalar hakimiyyətə sərt mesajlar göndərməyə, hətta qarşıdurmaya qədər gedəcəklərini bəyan edirlər. Əlbəttə, bunlar revanşist deyilən 5-ci kolonun, Rusiyanın bu ölkədəki əlaltılarıdır. Ermənistanın Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamasına, sülh şəraitində, mehriban qonşuluq ab-havasında yaşamasına mane olan ölkələrin başında kim durur, heç tərəddüd etmədən Rusiyanın adını çəkə bilərik. Moskva onun iştirakı olmadan imzalanan hər hansı müqaviləni tanımayacağını bütün tribunalardan, həm də barbar bağıraraq deyir. Sülh yarada bilməyən “şimal ayısı”nın yadına ədalət anlayışı indi düşüb. Vaşinqtonda imzalanan sənədə ikrahla baxır, bu sənədi tanımayacağına işarə vurur. İran-Ermənistan sərhədindən çəkilməyəcəyini israrla bildirir. Bəs sonra nə olacaq?
Ermənistan hakimiyyəti və müxalifəti Azərbaycanla sülh sazişinin paraflanmasının əhəmiyyəti barədə mübahisə edir. Baş nazir Nikol Paşinyanın tərəfdarları 8 aprelin erməni diplomatiyasının təntənəsi olduğunu iddia edir, əleyhdarları isə bu günü milli maraqlara növbəti xəyanət hesab edirlər. Bu arada respublikanın sadə sakinləri ABŞ-da aparılan danışıqlardan sonra hələlik heç bir dəyişiklik hiss etməsələr də, yeni regional təhlükəsizlik sisteminin onların hüquq və azadlıqlarına təsir edə biləcəyindən narahatdırlar.
Keçmiş president, Putinin “sadiq köpəyi” Robert Köçəryanın müxalif “Ermənistan” bloku bəyan edib ki, Vaşinqtonda paraflanmış sülh sazişi “Azərbaycanın “Artsax” ermənilərinə qarşı apardığı etnik təmizləmə və soyqırım siyasətini” legitimləşdirmək cəhdidir. Eyni zamanda, İrəvan Bakıya güzəştlərdən heç nə qazanmayacaq. “Paralanmış sazişdə (xüsusən, 8-9-cu maddələr, 15-ci maddələr) “Artsax”ın azad edilməsi uğrunda mübarizədə iştirak etmiş bütün ermənilərə qarşı açıq şəkildə işlədiləcək, Azərbaycanın cinayətlərini ört-basdır edəcək, həmçinin erməni tərəfini bu cinayətləri törədənləri məsuliyyətə cəlb etmək üçün beynəlxalq sənədlərdən istifadə etmək imkanından məhrum edəcək ifadələr var”, – Ermənistanın bəyanatında deyilir.
Müxalifət əmindir ki, Cənubi Qafqazda həqiqi sülh yalnız beynəlxalq təminatlar və regionda real qüvvələr balansı ilə bərqərar ola bilər. Bunsuz Bakı ilə bütün razılaşmalar erməni tərəfinə ziyan vuracaq, Köçəryanın müttəfiqləri əmindirlər. Bununla bağlı onlar respublikada hakim rejimin dəyişdirilməsini tələb ediblər. Yəni, müxatifət bununla sülhə qarşı olduğunu sübut etmiş olur. Həm də rusiyapərəstlər “sülhyaratmada” daha çox vasitəçinin olmasını ona görə istəyirlər ki, münaqişənin sonu gəlməsin. Bulanıq suda balıq tutmaq istəyənlər asanlıqla arzularına çatsınlar.
Üçüncü prezident Serj Sarkisyana bağlı olan “Mənim şərəfim var” müxalifət alyansı Paşinyanın komandasının üzvlərini Türkiyə ilə ittifaq bağlamaqda ittiham edib. “Onlar bir vaxtlar Qarabağın qələbələrinin nəsli və onun daşıyıcıları olduqları ilə fəxr edirdilər, bütün günü orada əyləndilər, Ağdamı vətənləri elan etmişdilər, xarici siqnallarla siyasi vəziyyətin dəyişdiyi ana qədər təmtəraqlı tostlar qaldırdılar, indi isə türk təşkilatlanması mərhələsinə qədəm qoyublar”, alyansın katibi Tiqran Abrahamyan deyib.
Hakim “Mülki müqavilə”də isə bayram var. Belə ki, parlamentin spikeri Alen Simonyan paraflanmış sazişin erməni gənc nəslinə təkcə dinc həyat deyil, həm də böyük iqtisadi imkanlar verəcəyini açıqlayıb. “Ermənistan və Azərbaycan arasında imzalanmış sülh sazişi ölkəmiz üçün iqtisadiyyatı gücləndirmək, təhsili inkişaf etdirmək və təhlükəsizliyi gücləndirmək üçün böyük imkanlar açır. Sizin nəsliniz davamlı sülhün ən böyük qurucusu və qoruyucusu olacaq. İnanıram ki, biz birlikdə təhlükəsiz, ədalətli və firavan Ermənistan quracağıq, burada məhdudiyyətlər, qeyri-müəyyənlik və qorxu olmadan arzularınızı həyata keçirə bilərsiniz”, – Simonyan vurğulayıb.
Eyni zamanda o, sülh sazişinin əleyhdarlarını tənqid edib. Simonyanın sözlərinə görə, “paxıllıq və pul onların gözlərini bulandırıb” və buna görə də onlar müqavilənin mətnini oxuya və onun Ermənistan üçün faydasını başa düşə bilmirlər. “Nikol yenə haqlı idi, onlar isə səhv etdilər” deyə parlamentin spikeri yekunlaşdırıb.
Paşinyanın ailə qəzeti “Haykakan Jamanak” qəzeti erməni əsilli italyan heykəltəraş Vigen Avetisdən sitat gətirir: “Zəngəzuru (Syuniki) doğulan və xilas edən ikinci Njde Paşinyandır. O, vəd etdiyinə nail oldu: müharibə olmayacaq”.
Öz növbəsində Ermənistanın birinci prezidenti Levon Ter-Petrosyan ABŞ-da aparılan danışıqların nəticələrini hələlik qiymətləndirməkdən çəkinmək qərarına gəlib. “Hakimiyyət, təbii ki, sevinir, bunu ən böyük uğurlarından biri hesab edir. Parlament müxalifəti isə təbii ki, sazişdə nəinki müsbət bir şey görmür, əksinə, onun icrasının dağıdıcı nəticələrini proqnozlaşdırır. Mənə ünvanladığınız suala gəlincə, mən hələlik cavab verməkdən çəkinirəm, çünki əminəm ki, razılaşdıqdan sonra cavab verilə bilər”. Eyni zamanda Rusiyanın “demək olar ki, tam susması” və İran rəsmilərinin “müxtəlif” qiymətləndirmələri onu çaş-baş salıb.
Bu arada, ölkənin aparıcı banklarından birində çalışan İrəvan sakini Gevorq etiraf edib ki, onu və tanışlarını ən çox sülh müqaviləsinin məzmunu yox, Ermənistanın hansı istiqamətdə getdiyi narahat edir. “Bəziləri hər şeyin əldən getdiyini qışqırır, bəziləri sevinir… Bir şey aydındır: dünya yenidən bölünür. Mənim üçün əsas odur ki, Ermənistan avtokratik düşərgəyə düşməsin”, – mənbə bildirib.
Onun fikrincə, Cənubi Qafqazda təhlükəsizliyə ABŞ yox, Türkiyə və Azərbaycan nəzarət edə bilər. Nəzərə alsaq ki, Paşinyan hakimiyyətdən əl çəkmək fikrində deyil, onun Bakı ilə sülh müqaviləsindən müxalifətlə mübarizə aləti kimi istifadə etməsi və nəticədə qonşu ölkələrdəki rejimi formalaşdırması mümkündür. Eyni zamanda, Gevorq sülh müqaviləsinin Paşinyana Konstitusiyanı dəyişməyə kömək edəcəyini düşünür, lakin ümumilikdə o, paraflamadan bu vəzifənin öhdəsindən gələrdi.
Politoloq Arşaluys Mqdesyan bildirib ki, Qərblə əlaqələrin gücləndirilməsi tərəfdarları sülh sazişinin paraflanmasını ümumilikdə müsbət qarşılayırlar və onların düşərgəsi genişlənir. Sıraları getdikcə azalan Rusiya tərəfdarları buna qarşı çıxıblar. “Ümumiyyətlə, əksəriyyət anlayır ki, Ermənistan hakimiyyəti sazişdən faydalanmağa yox, Qarabağ uğrunda müharibədə məğlubiyyətdən dəyən ziyanı minimuma endirməyə çalışır. Bundan əlavə, görünür, Rusiyanın bizi qoruyacağı və bütün problemləri həll edəcəyi ilə bağlı mif ABŞ-la bağlı oxşar miflə əvəz olunur. Eyni zamanda, bunun Paşinyana nə dərəcədə kömək edəcəyi məlum deyil, o, parlament seçkilərində ilk növbədə referendumda qalib gəlmək istəyəcək. və sonra Əsas Qanunun dəyişdirilməsi üzərində işə başlayın”, – Mqdesyan hesab edir.
V.VƏLİYEV
