…Rusiya Əmək Nazirliyi iqtisadiyyatın bir sıra əsas sektorlarında məşğulluq strukturunun dəyişdirilməsi istiqamətində addımlar atır. 2026-cı ildə ictimai iaşə, tikinti və pərakəndə ticarət də daxil olmaqla doqquz sektorda əcnəbi işçilərin icazə verilən payının əhəmiyyətli dərəcədə azaldılması planlaşdırılır.
SİA-nın məlumatına görə, qətnamə layihəsinin ortaya çıxması belə bir təşəbbüsün mümkün nəticələrindən narahat olan işgüzar dairələr və ekspertlər arasında müzakirə dalğasına səbəb olub.
…Və bu sahə üzrə rusiyalı ekspert Yakov Yakuboviç bu məsələ ilə bağlı danışıb.
Onun dediyinə görə, Əmək Nazirliyinin təklifinə əsasən, miqrantların ictimai iaşədə iş yerlərinin 50 faizi ilə məhdudlaşdırılması (əvvəllər heç bir məhdudiyyət yox idi), tikintidə əcnəbilərin payının isə 80-dən 50 faizə enməsi nəzərdə tutulur.
Alkoqol və tütün məmulatlarının pərakəndə ticarətində əcnəbi işçilərin işə götürülməsinə tam qadağa tətbiq ediləcək, kənd və meşə təsərrüfatında kvota 50-dən 40 faizə endiriləcək.
Bu təşəbbüsün unikal cəhəti regional yanaşmadır: Rusiya Federasiyasının 29 subyektində daha da sərt tənzimləmə planlaşdırılır. Məsələn, Amur vilayətində qida istehsalında işçilərə qadağa qoyula bilər, Ulyanovsk vilayətində isə məhdudiyyətlər sərnişin daşımalarına təsir göstərəcək.
Əsassız risklər və problemlər
Ekspertin qeyd etdiyi kimi, miqrasiya siyasətinin sərtləşdirilməsi istiqamətində atılan addımlar əsas sənaye sahələrində ciddi kadr çatışmazlığına səbəb ola bilər. İşsizliyin rekord səviyyədə aşağı olduğu 2,3 faiz kontekstində işçi qüvvəsi çatışmazlığı 2-2,5 milyon nəfər səviyyəsində qiymətləndirilir.
Bu, ənənəvi olaraq miqrant əməyindən asılı olan tikinti və ictimai iaşə kimi sektorların iflic vəziyyətinə düşməsi üçün real risk yaradır.
…Qiymət artımı ehtimalını dəyərləndirməməliyik. İşçi qüvvəsi çatışmazlığı ilə üzləşən işəgötürənlərin əmək haqlarını 15-30 faiz artırmağa məcbur ediləcəyi gözlənilir. Lakin bu, hətta keyfiyyətcə yaxşılaşmaya zəmanət vermir. Yüksək xərclər inflyasiya mənbəyinə çevrilə bilər ki, bu da son nəticədə istehlakçıya mənfi təsir göstərəcək.
…Əmək Nazirliyinin planları ilə bağlı xəbərlər kölgə iqtisadiyyatının artımı ilə bağlı əlavə narahatlıqlar yaradır. …Əmək bazarının kölgəyə düşməsi ciddi məhdudiyyətlərin tətbiqinin birbaşa nəticəsi olacaq, – ekspert Yakuboviç vurğulayır.
O, həmçinin qeyd edir ki, mövcud vəziyyət ksenofobiyanın və sosial gərginliyin artmasına səbəb ola bilər. Qanuni məşğulluq əvəzinə boz məşğulluq artacaq ki, bu da vergi daxilolmalarına və sosial təminatlara mənfi təsir göstərəcək. …İşçi qüvvəsi çatışmazlığı problemi sistemlidir və sadə tədbirlərlə həll edilə bilməz. Bacarıqlı miqrantların cəlb edilməsi və qanuni iş şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün məqsədyönlü tədbirlərə ehtiyac var.
Yakuboviç iddia edir ki, “istehsalın avtomatlaşdırılması və modernləşdirilməsinə investisiyalar əl əməyindən asılılığı əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər”.
Əmək Nazirliyinin hazırkı təşəbbüsü ictimai təhlükəsizlik tələbini əks etdirir, lakin iqtisadi reallıqlara məhəl qoymur. Ölkənin rifahı üçün hansı növ miqrantların və nə qədər miqrantların olması ilə bağlı hakimiyyət orqanları ilə biznes arasında dialoq lazımdır.
Qısa müddətdə Əmək Nazirliyinin təşəbbüsü kadr böhranının pisləşməsi və inflyasiya xərclərinin artması riski ilə üzləşir. Uzunmüddətli perspektivdə əhalinin qocalması və aşağı əmək məhsuldarlığı kimi fundamental problemləri həll etmir. Yakov Yakuboviçin sözlərinə görə, qadağalar yolu burada dalana dirənib və bu məsələnin sadə həlli yolları yoxdur.
Əli Babayev
