“Cəmiyyətdə nəsillərarası konflikt həmişə olub. Atalar-oğullar məsələsi elə bizim elmdən əvvəl də olub, orta əsrlər dövründə də olub, müasir dövrdə də var və olacaq”. Bu barədə SİA-ya açıqlamasında sosioloq Üzeyir Şəfiyev deyib.
Onun sözlərinə görə, bu, nəsillərarası, yəni generasiya – yaş generasiyaları arasında olan uyğunsuzluqlar fonundadır: “Bir tərəfdən yaşlı nəsil – ağıl nəsli, mühafizəkar, konservativ olub, konservativ dəyərlərə bağlı bir nəsildir. Digər tərəfdən isə kreativ, innovativ düşüncəli, yeniliyə açıq, pasiyonar, emosional gənclik var. Bu baxımdan həmişə nəsillərarası savaş olub.
Əlbəttə ki, burada hər nəslin – həm yaşlıların, həm gənclərin – öz həqiqətləri var və şübhəsiz ki, son dövrlər Azərbaycanda arxetiplərimiz olan ağsaqqal və ağbirçək arxetiplərinin funksionallığı bir qədər azalıb, zəifləyib. Bu da daha çox texnologiyanın təsiri, cəmiyyətdə düşüncə transformasiyası ilə bağlıdır və bu, cəmiyyətdə bəzi problemlər yarada bilir.
Ona görə də zəruridir ki, nəsillərarası körpü qorunsun – uşaq, yeniyetmə, gənc, orta nəsil, yaşlı nəsil arasında bu körpü itməməlidir. Bu ənənəvi yanaşmanı sosial varisliklə gələcək nəsillərə ötürmək lazımdır.
Çünki bizim cəmiyyətimizin özünəməxsusluğu məhz arxetiplərimiz olan aqsaqqal və ağbirçəklərə hörmət və sayqı ilə bağlıdır. Bizim düşüncəmizdə, arxetiplərimizdə belə bir yanaşma var: imansız yerdə otur, ağsaqqalsız yerdə oturma. Bunu biz qorumaq məcburiyyətindəyik.
Tarixən Azərbaycan cəmiyyəti ağsaqqal və ağbirçəklərə hörmət göstərib. Onların funksionallığının zəifləməsi cəmiyyətdə sosial anomaliyalara yol aça bilir. Məsələn, ailələrdə böhranlar yarana bilir, gənc ailələr böhran anında çıxış yolu tapa bilməyib boşanmağa üstünlük verirlər. Halbuki əvvəllər ağsaqqal və ağbirçəklərin yumşaq müdaxiləsi ilə bu böhranlar tənzimlənirdi, ailə dayanıqlığı təmin olunurdu.
Son vaxtlar sosial mediada süni intellekt vasitəsilə ağsaqqal və ağbirçəklərin gözdən salınması, onlara qeyri-ciddi yanaşma hallarına rast gəlinir. Hüquq-mühafizə orqanları da bununla bağlı tədbirlər görür. Unutmayaq ki, süni intellekt və digər internet resursları ilə belə hüquqazidd və əxlaqazidd əməllər hüquqi məsuliyyət yaradır.
Azərbaycanda təsadüfi deyil ki, 19 mart 2025-ci ildə cənab Prezident süni intellektlə bağlı milli strategiyanı təsdiqlədi. Bu strategiyada qeyd olunur ki, süni intellektdən istifadə zamanı etik çərçivələr gözlənilməli, təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı ehtiyatlı davranılmalı və hüquqi məsuliyyət nəzərə alınmalıdır”.
